Elektrolytenstoornissen begrijpen
Elektrolyten zijn elementen en verbindingen die van nature in het lichaam voorkomen. Ze regelen belangrijke fysiologische functies.
Voorbeelden van elektrolyten zijn:
- calcium
- chloride
- magnesium
- fosfaat
- potassium
- natrium
Deze stoffen zijn aanwezig in uw bloed, lichaamsvloeistoffen en urine. Ze worden ingenomen met eten, drinken en supplementen.
Elektrolytenstoornissen treden op wanneer de elektrolytenniveaus in uw lichaam te hoog of te laag zijn. Elektrolyten moeten in balans worden gehouden om uw lichaam goed te laten functioneren. Anders kunnen vitale lichaamssystemen worden aangetast.
Een sterke verstoring van de elektrolytenbalans kan ernstige problemen veroorzaken, zoals coma, toevallen en hartfalen.
Symptomen van elektrolytenstoornissen
Milde vormen van elektrolytenstoornissen veroorzaken mogelijk geen symptomen. Dergelijke aandoeningen kunnen onopgemerkt blijven totdat ze worden ontdekt tijdens een routinebloedonderzoek. Symptomen beginnen meestal te verschijnen nadat een bepaalde aandoening ernstiger wordt.
Niet alle verstoringen van de elektrolytenbalans veroorzaken dezelfde symptomen, maar velen hebben vergelijkbare symptomen.
Veel voorkomende symptomen van elektrolytenstoornissen zijn:
- onregelmatige hartslag
- snelle hartslag
- humor
- lethargie
- convulsies of toevallen
- misselijkheid
- braaksel
- diarree of constipatie
- klaagt
- spiertrekkingen
- spier zwakte
- prikkelbaarheid
- verwardheid
- hoofdpijn
- stijfheid en tintelingen
Bel onmiddellijk uw arts als u een van deze symptomen ervaart en vermoedt dat u een elektrolytenstoornis heeft. Elektrolytenstoornissen kunnen levensbedreigend worden als ze niet worden behandeld.
Oorzaken van elektrolytenstoornissen
Elektrolytenstoornissen worden meestal veroorzaakt door verlies van lichaamsvloeistoffen door langdurig braken, diarree of zweten. Ze kunnen zich ook ontwikkelen als gevolg van vochtverlies in verband met brandwonden.
Bepaalde medicijnen kunnen ook elektrolytenstoornissen veroorzaken. In sommige gevallen zijn onderliggende ziekten, zoals acute of chronische nierziekte, de schuldige.
De exacte oorzaak kan variëren, afhankelijk van het specifieke type elektrolytstoring.
Soorten elektrolytenstoornissen
Verhoogde elektrolytniveaus worden aangegeven met het voorvoegsel "hyper-". Verarmde elektrolytniveaus worden aangeduid met "hypo-".
Aandoeningen veroorzaakt door verstoringen van de elektrolytenbalans zijn onder meer:
- calcium: hypercalciëmie en hypocalciëmie
- chloride: hyperchloremie en hypochloremie
- magnesium: hypermagnesiëmie en hypomagnesiëmie
- fosfaat: hyperfosfatemie of hypofosfatemie
- kalium: hyperkaliëmie en hypokaliëmie
- natrium: hypernatriëmie en hyponatriëmie
Calcium
Calcium is een essentieel mineraal dat uw lichaam gebruikt om de bloeddruk te stabiliseren en de contracties van de skeletspieren onder controle te houden. Het wordt ook gebruikt om sterke botten en tanden te bouwen.
Hypercalciëmie treedt op wanneer u te veel calcium in uw bloed heeft. Dit wordt meestal veroorzaakt door:
- nierziekte
- schildklieraandoeningen, waaronder hyperparathyreoïdie
- longziekten, zoals tuberculose of sarcoïdose
- bepaalde vormen van kanker, waaronder long- en borstkanker
- overmatig gebruik van calcium- of vitamine D-supplementen
- geneesmiddelen zoals lithium, theofylline of bepaalde plastabletten
Hypocalciëmie treedt op als gevolg van een gebrek aan voldoende calcium in de bloedbaan. Oorzaken kunnen zijn:
- nierfalen
- hypoparathyreoïdie
- Vitamine D-tekort
- pancreatitis
- Prostaatkanker
- malabsorptie
- bepaalde medicijnen, waaronder heparine, osteoporose medicijnen en anti-epileptica
Chloride
Chloride is nodig om de juiste balans van lichaamsvloeistoffen te behouden.
Hyperchloremie treedt op wanneer er te veel chloride in het lichaam aanwezig is. Dit kan gebeuren als gevolg van:
- ernstige uitdroging
- nierfalen
- dialyse
Hypochloremie ontstaat wanneer er te weinig chloride in het lichaam is. Dit wordt vaak veroorzaakt door problemen met natrium of kalium.
Andere oorzaken kunnen zijn:
- taaislijmziekte
- eetstoornissen, zoals anorexia nervosa
- schorpioen steek
- acuut nierfalen
Magnesium
Magnesium is een essentieel mineraal dat veel belangrijke functies regelt, zoals:
- spiercontractie
- hartslag
- zenuwfunctie
Hypermagnesiëmie betekent overmatige hoeveelheden magnesium. Deze aandoening treft vooral mensen met de ziekte van Addison en terminale nierziekte.
Hypomagnesiëmie betekent dat er te weinig magnesium in het lichaam aanwezig is. Veelvoorkomende oorzaken zijn:
- alcohol stoornis
- ondervoeding
- malabsorptie
- chronische diarree
- overmatig zweten
- hartfalen
- bepaalde medicijnen, waaronder sommige diuretica en antibiotica
fosfaat
De nieren, botten en darmen beïnvloeden de balans van de fosfaatspiegels in het lichaam. Fosfaat is nodig voor een breed scala aan functies en werkt nauw samen met calcium.
Hyperfosfatemie kan optreden als gevolg van:
- laag calciumgehalte
- chronische nierziekte
- ernstige ademhalingsmoeilijkheden
- onderactieve bijschildklieren
- ernstige spierblessures
- tumorlysissyndroom, een complicatie van kankerbehandeling
- overmatig gebruik van fosfaatbevattende laxeermiddelen
Lage fosfaatspiegels of hypofosfatemie kunnen worden gezien bij:
- acuut alcoholmisbruik
- ernstige brandwonden
- hongersnood
- Vitamine D-tekort
- overmatige bijschildklieren
- bepaalde geneesmiddelen, zoals intraveneuze (IV) behandeling met ijzer, niacine (Niacor, Niaspan) en sommige antacida
Potassium
Kalium is vooral belangrijk voor het reguleren van de hartfunctie. Het helpt ook om gezonde zenuwen en spieren te behouden.
Hyperkaliëmie kan optreden als gevolg van hoge kaliumspiegels. Deze aandoening kan dodelijk zijn als deze niet gediagnosticeerd en onbehandeld blijft. Het wordt meestal gerund door:
- ernstige uitdroging
- nierfalen
- ernstige acidose, waaronder diabetische ketoacidose
- bepaalde medicijnen, waaronder sommige medicijnen voor bloeddruk en diuretica
- bijnierinsufficiëntie, wanneer uw cortisolspiegel te laag is
Hypokaliëmie treedt op wanneer de kaliumspiegels te laag zijn. Dit gebeurt vaak als gevolg van:
- Eet stoornissen
- ernstig braken of diarree
- uitdroging
- bepaalde medicijnen, waaronder laxeermiddelen, diuretica en corticosteroïden
Natrium
Natrium is nodig voor het lichaam om de vochtbalans te behouden en is van cruciaal belang voor de normale werking van het lichaam. Het helpt ook bij het reguleren van de zenuwfunctie en spiercontractie.
Hypernatriëmie treedt op wanneer er te veel natrium in het bloed zit. Abnormaal hoge natriumspiegels kunnen worden veroorzaakt door:
- onvoldoende waterverbruik
- ernstige uitdroging
- overmatig vochtverlies als gevolg van langdurig braken, diarree, zweten of luchtwegaandoeningen
- bepaalde medicijnen, waaronder corticosteroïden
Hyponatriëmie ontstaat wanneer er te weinig natrium is. Veelvoorkomende oorzaken van een laag natriumgehalte zijn:
- overmatig vochtverlies via de huid door zweten of brandwonden
- braken of diarree
- slechte voeding
- alcohol stoornis
- meer hydratatie
- schildklier-, hypothalamische of bijnieraandoeningen
- lever-, hart- of nierfalen
- bepaalde medicijnen, waaronder diuretica en medicijnen voor epileptische aanvallen
- ongepast antidiuretisch hormoonsecretiesyndroom (SIADH)
Diagnose van elektrolytenstoornissen
Een eenvoudige bloedtest kan het niveau van elektrolyten in uw lichaam meten. Een bloedtest die uw nierfunctie onderzoekt, is ook belangrijk.
Uw arts wil mogelijk een lichamelijk onderzoek doen of aanvullende tests bestellen om het vermoeden van elektrolytenstoornissen te bevestigen. Deze aanvullende tests variëren afhankelijk van de aandoening in kwestie.
Hypernatriëmie (te veel natrium) kan bijvoorbeeld verlies van huidelasticiteit veroorzaken als gevolg van aanzienlijke uitdroging. Uw arts kan een knijptest uitvoeren om te bepalen of u last heeft van uitdroging.
Ze kunnen ook uw reflexen testen, omdat verhoogde en uitgeputte elektrolytenniveaus de reflex kunnen beïnvloeden.
Een elektrocardiogram (ECG of ECG), een elektrisch spoor van uw hart, kan ook nuttig zijn om te controleren op onregelmatige hartslagen, ritmes of veranderingen in uw ECG of ECG veroorzaakt door elektrolytproblemen.
Behandeling van elektrolytenstoornissen
De behandeling varieert afhankelijk van het type elektrolytstoornis en de onderliggende aandoening die deze veroorzaakt.
Over het algemeen worden bepaalde behandelingen gebruikt om de juiste balans van mineralen in het lichaam te herstellen. Dat omvat:
Intraveneuze (IV) vloeistoffen
Intraveneuze (IV) vloeistof, meestal natriumchloride, kan helpen het lichaam te hydrateren. Deze behandeling wordt meestal gebruikt in geval van uitdroging als gevolg van braken of diarree. Elektrolytsupplementen kunnen aan IV-vloeistof worden toegevoegd om tekortkomingen te corrigeren.
Bepaalde IV-medicijnen
IV-medicijnen kunnen uw lichaam helpen de elektrolytenbalans snel te herstellen. Ze kunnen je ook beschermen tegen de negatieve effecten terwijl ze jezelf behandelen met een andere methode.
De medicatie die u krijgt, hangt af van de elektrolytenstoornis die u heeft. Medicijnen die kunnen worden toegediend, zijn onder meer calciumgluconaat, magnesiumchloride en kaliumchloride.
Orale medicijnen en supplementen
Orale medicijnen en supplementen worden vaak gebruikt om chronische minerale aandoeningen in uw lichaam te corrigeren. Dit komt vaker voor als bij u een aanhoudende nierziekte is vastgesteld.
Afhankelijk van uw elektrolytenstoornis, kunt u medicijnen of supplementen krijgen, zoals:
- calcium (gluconaat, carbonaat, citraat of lactaat
- magnesium oxide
- kaliumchloride
- fosfaatbinders, waaronder sevelamer-hydrochloride (Renagel), lanthaan (Fosrenol) en behandelingen op basis van calcium, zoals calciumcarbonaat
Ze kunnen helpen om uitgeputte elektrolyten op korte of lange termijn te vervangen, afhankelijk van de oorzaak van uw aandoening. Zodra de onbalans is gecorrigeerd, zal de arts de oorzaak behandelen.
Hoewel sommige supplementen zonder recept verkrijgbaar zijn, krijgen de meeste mensen met elektrolytenstoornissen een recept voor medicijnen van hun arts.
hemodialyse
Hemodialyse is een vorm van dialyse waarbij een machine wordt gebruikt om afvalstoffen uit het bloed te verwijderen.
Een manier om bloed naar deze kunstnier te krijgen, is dat uw arts op chirurgische wijze een vasculaire benadering of toegangspunt tot uw bloedvaten creëert.
Dit ingangspunt zorgt ervoor dat er meer bloed door uw kuur kan stromen tijdens de hemodialysebehandeling. Dit betekent dat er meer bloed kan worden gefilterd en gezuiverd.
Hemodialyse kan worden gebruikt wanneer de elektrolytenstoornis wordt veroorzaakt door plotselinge nierbeschadiging en andere behandelingen niet werken. Uw arts kan ook beslissen over hemodialysebehandeling als het elektrolytenprobleem levensbedreigend is geworden.
Risicofactoren voor elektrolytenverstoring
Iedereen kan een elektrolytenstoornis krijgen. Bepaalde mensen lopen een verhoogd risico vanwege hun medische geschiedenis. Aandoeningen die het risico op elektrolytenstoornissen verhogen, zijn onder meer:
- alcohol stoornis
- cirrose
- congestief hartfalen
- nierziekte
- eetstoornissen, zoals anorexia en boulimia
- trauma, zoals ernstige brandwonden of gebroken botten
- schildklier aandoeningen
- bijnieraandoeningen
Preventie van elektrolytenstoornissen
Volg dit advies om elektrolytenstoornissen te voorkomen:
- blijf gehydrateerd als u langdurig last heeft van braken, diarree of zweten
- bezoek uw arts als u veel voorkomende symptomen van elektrolytenstoornissen heeft
Als de elektrolytenstoornis wordt veroorzaakt door medicijnen of onderliggende aandoeningen, zal uw arts uw medicijnen aanpassen en de oorzaak behandelen. Dit zal helpen om een verstoorde elektrolytenbalans in de toekomst te voorkomen.